گاوخونی همچنان تشنه/ «آب» حقی که به تالاب نمیرسد
تاریخ انتشار: ۱۳ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۰۲۲۷۷۸
خبرگزاری مهر - گروه استانها- ندا سپاهی: روند بیابان زایی در شرق اصفهان با شیبی تند در حال پیشروی است. از هزاران هکتار اراضی کشاورزی که بر اثر کمبود آب و شوری خاک کشت نمیشود تا دشت سجزی با کانونهای فوق بحرانی گردوغبار و برهوتی که این بار از دل تالابی به وسعت ۴۷ هزار هکتار پدیدار شده، حاصل نبود مدیریت منابع آبی است که محیطزیست فلات مرکزی را شکننده کرده و طرحهای بیابان زدایی با آن اعتبارات کم به گرد کانونهای ریزگرد نمیرسد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
غول خفته گاوخونی، به اذعان مسئولان و کارشناسان بیدار شده است؛ بهار و تابستانی که گذشت ریزگردهای تالاب گاوخونی نه تنها شهر ورزنه که به اصفهان هم رسید و در بسیاری از روزها هوای اصفهان در شرایط ناسالم قرار گرفت.
افزایش ۵ برابری نرخ فرونشست گردوغبار در گاوخونی
آنطور که پروفسور احمد جلالیان، استاد گروه خاک شناسی دانشگاه آزاداسلامی اصفهان به خبرنگار مهر میگوید آخرین مطالعاتی که سال گذشته در حوضه آبریز تالاب گاوخونی انجام داده، نشان میدهد مقدار نرخ فرونشست گردوغبار در حوضه آبریز تالاب که سال ۱۳۹۷ به میزان ۴۶ تُن در کیلومتر مربع در سال بود در مطالعات نهایی ۱۴۰۱ به ۲۲۴ تُن در کیلومتر مربع در سال رسیده و تقریباً پنج برابر شده است.
مجری طرح بررسی اثرات زیست محیطی خشک شدن تالاب بین المللی گاوخونی میافزاید: افزایش پنج برابری نرخ فرونشست گردوغبار به معنای آن است که گردوغبار در آن منطقه زیاد شده و شرایطی را فراهم میکند که مناطق بیشتری را تحت تأثیر قرار دهد.
وی با بیان اینکه مقدار رس در بافت گردوغبار پهنه ۳۶۰ هزار هکتاری حوضه آبریز تالاب گاوخونی افزایش یافته است، خاطرنشان میکند: این تالاب اگر احیا نشود در زمان کوتاهی چشمههای ریزگرد سمی آنکه عمدتاً در مَصب و در شرق تالاب است، فعال خواهند شد.
جلالیان تصریح میکند: تالاب میتواند با جریان پایدار آب در رودخانه و تأمین حقابه زیست محیطی ۱۷۶ میلیون مترمکعبی در سال، احیا شود و در غیر این صورت چشمههای ریزگرد تالاب فعال خواهند شد که ریزگردهای بسیار سمی با ذرات بسیار ریز از نوع رسهای اسمکتیت تولید میکنند که ظرفیت کاتیونی بالا دارند و میتوانند مقدار زیادی از این فلزات سنگین را در خود جمع کنند.
این استاد دانشگاه اضافه میکند: در نتیجه با توجه به اینکه بویژه در تابستان گُلبادهای ایستگاه سینوپتیک ورزنه سمت و سوی شرقی و غربی دارد، ریزگردهای تالاب نه تنها اصفهان که حتی به تهران خواهند رسید و حتی معتقد هستیم کشورهای همسایه را نیز تحت تأثیر قرار خواهند دهد زیرا وقتی ذرات ریز ارتفاع بالا روند و مسافت زیادی را طی میکنند همانطور که ریزگردهای هورالعظیم تا رشت هم آمد، ریزگردهای گاوخونی نیز مناطق وسیعی را درگیر خواهد کرد.
حقی که به تالاب نمیرسد
به گزارش مهر، طی ۳ سال اخیر تنها آبی که به گاوخونی رسیده است سیلاب ناچیز هشتم مرداد سال ۱۴۰۱ و سرریز رودخانه شور دهاقان به زایندهرود در ۲۷ بهمن ماه سال گذشته بوده و جریان کمتر از ۵۰۰ لیتر پساب فاضلاب جنوب و زهابهای کشاورزی تنها رطوبت بند شاخ کنار در فاصله ۱۰ کیلومتری تالاب را توانسته حفظ کند.
تجربه سالهای گذشته نشان داده است وزارت نیرو حتی با وجود بارشهای مطلوب در سرشاخههای حوضه آبریز زایندهرود حاضر به تخصیص و رهاسازی حقابه تالاب بین المللی گاوخونی نیست.
در سال آبی ۱۳۹۷- ۱۳۹۸ که بیش از ۲ هزار میلیمتر در سرشاخه اصلی حوضه آبریز زاینده رود بارندگی شد سهم تالاب گاوخونی پنج میلیون مترمکعب سیلاب بود و در سال آبی ۱۴۰۱- ۱۴۰۲ که حدود یکهزار و ۵۰۰ میلیمتر و فراتر از بارشهای یک سالهای آبی نرمال کوهرنگ در سرشاخه اصلی حوضه آبریز زاینده رود بارش داشتیم سهم تالاب گاوخونی هفت میلیون مترمکعب از سرریز رودخانه شور و آبهای بین حوضهای بود.
گاوخونی کامل خشکید
در همین ارتباط حسین اکبری معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان به خبرنگار مهر میگوید: سطح تالاب گاوخونی چون حقابهای دریافت نکرد و در ادامه عدم تأمین حقابههای سالهای قبل و استمرار خشکسالی، هم اینک کاملاً خشک است.
وی خاطرنشان میکند: در سال آبی ۱۴۰۱- ۱۴۰۲ هیچ آبی برای تالاب گاوخونی رهاسازی نشد بجز حدود هشت میلیون مترمکعبی که در اسفند ۱۴۰۱ به تالاب رسید و آنهم زمانی اتفاق افتاد که آب برای بخش کشاورزی رهاسازی شده بود.
معاون محیطزیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان میافزاید: متأسفانه از آن تاریخ به بعد به رغم اینکه ذخیره سد زاینده رود نسبت به سالهای پیش مناسب بود و به ۶۰۰ میلیون مترمکعب هم رسید و حتی رودخانه شور دهاقان نیز جاری بود و حدود ۵۵۰ میلیون مترمکعب هم آب برای کشاورزی شرق و غرب اصفهان رها سازی شد اما دیگر حقابهای برای تالاب گاوخونی با وجود پیگیریهای زیست محیطی، رها سازی نشد.
وعده رهاسازی حقابه تالاب در پاییز و زمستان
اکبری با بیان اینکه ما در ادامه، این موضوع را از طریق مراجع حقوقی و قضائی پیگیری کردیم، میگوید: مسئولان شرکت آب منطقهای اصفهان و وزارت نیرو در جلساتی که داشتیم به ما گفتند در نیمه دوم سال ۱۴۰۲ (پاییز و زمستان) حقابه خوبی را به تالاب خواهیم داد.
وی میافزاید: البته این در حد صحبت است و ما تلاش میکنیم که این موضوع در جدول منابع و مصارف به صورت مشخص و عددی برای تالاب بین المللی گاوخونی تعیین شود و پیگیری میکنیم که در پاییز و زمستان با همکاری شرکت آب منطقهای و وزارت نیرو بتوانیم رهاسازی آبی برای تالاب گاوخونی داشته باشیم.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان خاطرنشان میکند: پیگیری قضائی حقابه تالاب بین المللی گاوخونی نیز در جریان است و روال اداری خود را طی میکند.
پیگیری قضائی حقابه تالاب ادامه دارد
اکبری میگوید: تلاش میکنیم که به یک تفاهمی بین محیط زیست و وزارت نیرو و شرکت آب منطقهای اصفهان برسیم که در پاییز و زمستان امسال متناسب با جدول منابع و مصارف آب لحاظ شود و متناسب با آبی که در سد زایندهرود خواهیم داشت، حقابه تالاب با هم افزایی و همکاری بین دستگاهها رهاسازی شود اما پرونده قضائی هم دنبال میشود؛ اگر برای رهاسازی حقابه تالاب، توافق حاصل شد، روند پیگیری قضائی حقابه تالاب متأثر از نتایج این توافق خواهد بود.
همچنین منصور شیشه فروش مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با اشاره به اینکه در شش ماهه ابتدای امسال ۵۲ روز هوای ناسالم در شهر اصفهان ثبت شد، به خبرنگار مهر میگوید: علت افزایش شمار روزهای آلوده در شش ماهه اول سال، فعالیت کانونهای گردوغبار و ریزگردهای داخل استان بود.
وی با بیان اینکه خشکی تالاب گاوخونی باعث شکلگیری کانونهای گرد و غبار و تقویت کانونهای فرسایش بادی میشود، میافزاید: در شهریور و مهر امسال با وزش باد، ریزگردها تا اصفهان و شهرهای اطراف نیز رسید.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان میگوید: با توجه به وسعت تالاب گاوخونی، تپهزارها و ماسههایی که در اطراف آن وجود دارد؛ وقوع بیابان زایی در آنجا رایج است.
وی میگوید: یکی از تهدیدهایی که با نرسیدن آب پایدار به تالاب گاوخونی قابل توجه است شور شدن منابع آب زیرزمینی است.
شیشه فروش با بیان اینکه یکی از عوامل مهم خشکی تالاب این است که در ۲۰ سال گذشته هیچ آبی به صورت مستمر وارد تالاب نشده که باعث خشک شدن زاینده رود شده است، خاطرنشان میکند: تنها راه تأمین آب برای تالاب، زاینده رود است که بارگذاریهای بیش از حد دو دهه گذشته، باعث شده است که رودخانه کمتر آب داشته باشد.
به گزارش خبرنگار مهر، بارگذاریهای بیش از توان حوضه آبریز زاینده رود و پایبند نبودن وزارت نیرو به مصوبات قانونی برای تأمین حقابه زیست محیطی این حوضه، تالاب بین المللی گاوخونی را به ورطه نابودی کشانده است.
حقابه گاوخونی در شرایط خشکسالی ۱۷۶ میلیون مترمکعب در سال و در سالهای نرمال بارشی، ۴۶۰ میلیون مترمکعب است. پهنه ۴۷ هزار هکتاری تالاب گاوخونی برای اینکه بتواند کارکردهای اکوسیستمی و زیست محیطی خود را داشته باشد نیازمند دریافت چنین منابع آبی است اما متأسفانه وزارت نیرو سال گذشته در برنامه منابع و مصارف هیچ سهمی برای تالاب گاوخونی در نظر نگرفت و در سال آبی جدید ۱۴۰۲- ۱۴۰۳ نیز با گذشت بیش از ۴۰ روز تاکنون آبی برای گاوخونی رهاسازی نشده است اما زمزمههای بازگشایی کانال آبرسانی زاینده رود برای کشت پاییزه به گوش میرسد و مشخص نیست چه زمانی نوبت به حقابه دار اصلی و تاریخی حوضه آبریز زاینده رود خواهد رسید.
کد خبر 5929422منبع: مهر
کلیدواژه: تالاب گاوخونی زاینده رود اصفهان گرد و غبار وزارت نیرو اداره کل حفاظت از محیط زیست اصفهان شرکت آب منطقه ای اصفهان بوشهر سنندج یوم الله 13 آبان سفر دولت به کردستان کرمان کرمانشاه تبریز خطبه های نماز جمعه همدان فلسطین ایلام اردبیل راهپيمايي 13 آبان طوفان الاقصی تالاب بین المللی گاوخونی حوضه آبریز زاینده رود برای تالاب گاوخونی میلیون مترمکعب پاییز و زمستان حقابه تالاب خبرنگار مهر زیست محیطی وزارت نیرو سال آبی محیط زیست سال گذشته
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۰۲۲۷۷۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فعالیت معدن یا احیای منابع آبی! / منابع محلی خبر از حفاری در نزدیکی سرچشمه کامو میدهند
فعالیت معدن اطراف سرچشمه کامو چند سالی است که مطالبه اصلی مردم در منطقه کاشان است و اهالی کامو، چوگان و جوشقان قالی بر هر گونه فعالیت معدنی در این نقطه حساس هستند و اخیرا منابع محلی خبر از حفاریهای جدید در این منطقه میدهند.
به گزارش خبرنگار گروه استانها خبرگزاری دانشجو، معادن کرکس کوه پس از این همه مطالبه مردمی و مطالبات زیست محیطی هنوز هم به آنچه مردم میخواهند مجهز نشده است. در واقع بخش زیادی از این معادن فعال هستند و بخش زیادی از آنها هم فعالیتهای اولیهای داشته اند و رها شده اند و مجموع همه اینها منطقه را تحت تاثیر قرار داده اند.
طبق اعلام مسئولین محیط زیست استان اصفهان و پس از تشدید شرایط در معادن کرکس کوه و همچنین حضور سلاجقه رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست، اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در مورد معادن کرکس کوه اقداماتی را به عنوان محور در حال انجام دارد و با آب منطقهای به لحاظ اثرات معادن بر منابع آب، با جهاد کشاورزی به لحاظ اثرات معادن بر مزارع و باغها و با صنعت و معدن به لحاظ مجوز معادن و زمان پروانههای بهرهبرداری در حالِ احصای نتایج است.
آخرین پیگیری ما از مسئولین محیط زیست منتج به این نتیجه شد که مشکلات معادن شهرستان نطنز از استان اصفهان توسط ریاست سازمان محیط زیست کشور طی نامهای به وزارت صمت رسیده، البته برای اطلاع از جزئیات این نامه پیگیریهایی را انجام دادیم، ولی هنوز به دست ما نرسیده است.
اما آنچه در بین مردم محلی مطرح شده معدن کامو است. چند سال است که دغدغه مردم در واقع نگرانی درباره از بین رفتن منابع آبی کامو و چوگان است. این معدن آهن روی سرچشمه آب این مناطق مشغول انفجار بوده و حالا مسئولان معدن میگویند مشغول جمع آوری خاکهای دپو شده در محل انفجار هستند.
مسئله معادن جوشقان قالی و کامو یکی از زخمهایی است که فقط بسته شده و هنوز به صورت کامل ترمیم نشده است. اصل موضوع از آنجایی شروع شد که یک امام جمعه هم صدا با مردم به دنبال گرفتن حقشان از طبیعت شد، درست زمانی که معادن خود را محقتر میدانستند و به دنبال برداشت سنگ از کوههای این مناطق بودند.
برداشت از معدن به خودی خود مشکلی ندارد، اما اینکه در چه منطقهای عملیات انفجار و تخریب و حفاری در کوه انجام میشود، مهمترین دلیلی است که مردم تحمل نخواهند کرد. مشکل معدن بر روی کوههای شمال شرق منطقه کامو و چوگان دقیقا با مایه حیات در تقابل است، جایی که معدن دقیقا خود را در تقابل با سرچشمه آبی زلال میبیند که به عنوان مزاحم اصلی اجازه برداشت را از آن گرفته است.
زمانی که سنگ معدن در این منطقه از طریق انفجار در حال برداشت بود، مردم مشاهده کردند که هم حجم آب خروجی از چشمه کاهش یافته و هم طعم آن تغییر کرده است. در واقع زمانی که گازهای میان سنگها خارج میشود، علاوه بر اینکه سبب آلودگی آب میشود حجم آب را نیز کم میکند و با اثرگذاری روی قنوات تاثیر خود را بر کشاورزی نیز میگذارد.
اگر فرونشست و شکاف زمین در اطراف دشت کاشان را هم کنار این موضوع قرار دهیم، چیزی کمتر از فاجعه برای زندگی انسانها در این مناطق نخواهد داشت؛ و این دقیقا در تقابل با سیاست تمرکززدایی از شهرهای بزرگ است. شاید برداشت از معدن، رشد اقتصادی قلمداد شود، اما وقتی حیات نباشد به چه دردی میخورد؟
عدم برداشت از معادن کامو در روز ۲۳ فروردین ۱۴۰۱ با رای دیوان عدالت اداری به نتیجه رسیده بود، اما ۱۰ اردیبهشت همان سال این رای نقض شد. در آن زمان توسط معاون معدن سازمان صمت استان مطرح شده بود که فعالیت معدن با مجوز است و میتواند فعالیت کند.
مجوزدار بودن معادن امروز مورد بحث ما نیست! زیرا ممکن است یک معدن با روشهای مختلف دوگانه تحریم نفت و رشد اقتصادی از طریق برداشت معادن را مطرح کند و امضای طلایی را برای خود به ارمغان آورد.
چند روز پیش منابع محلی کامو از حفاری در عمق معدن این منطقه که مرتبط با سرچشمه کامو است خبر دادند. اگر این موضوع صحت داشته باشد، زخم تازه را در این منطقه دوباره بازخواهد کرد.
در جریان معارفه فرماندار کاشان استاندار اصفهان در پاسخ سوال یک خبرنگار در خصوص وضعیت معدن کامو و چوگان و اینکه چرا در نزدیک رصدخانه فعالیت دارد، گفت:مشکلات معدن را بررسی کردیم و یک سری محدود سازی انجام شد تا آسیبی به منطقه وارد نکند.
وی در ادامه گفت: این معدن نخست فعال بوده و بعد رصدخانه ساخته شده است.
وی تاکید کرد: رصدخانه کنار معدن فعال شده است، پس مسئولین رصدخانه میدانستهاند که معدن اینجاست و با رعایت ضوابط به این مکان آمده اند.
استاندار اصفهان حتما در جریان موضوع اثرات معدن بر آب منطقه هستند، موضوع رصدخانه در این منطقه یک مسئلهی فرعی است و اصل مطلب همین فعالیت معدن در کامو است که باید مورد بازبینی دقیق قرار گیرد.
با توجه به اصل ۵۰ قانون اساسی و اینکه وظیفه حفاظت از این قانون به عهده سازمان حفاظت از محیط زیست است، میتوان از مسئولان این سازمان در اصفهان انتظار داشت که نسبت به فعالیت این معدن بی اعتنا نباشند. از طرفی لزوم حضور مسئولین سامان صمت استان و دادستانی به عنوان مدعی العموم در این معدن و نظارت بر روند فعالیت آن قطعا به نفع مردم خواهد بود.
به گزارش دانشجو، اصفهان با معضل خشکی دشتها مواجه است. شکافهای زمین در اطراف دشت کاشان، اطراف اصفهان و حتی نزدیک به فرودگاه اصفهان، نشانههای خطرناکی از نابودی حیات در مرکز ایران است و همه اینها نادیده گرفته میشود تا یک معدن آهن، یکی از معدود چشمههای حیات در این استان را از بین ببرد.
بیشتر بخوانید:
آسیبهای معدن سنگ آهن کامو به طبیعت و چشمههای آب / مردم در انتظار پاسخ مسئولان هستند
دبیر مجمع مطالبهگران: معدن کامو حتی اگر مجوز هم داشته باشد طبق اصل ۵۰ قانون اساسی، فعالیت آن ممنوع است
عضو شورای شهر جوشقان قالی: «معدن سنگ آهن کامو» کشاورزی و زندگی ۱۰ هزار نفر را به خطر انداخته است
تجمع مردم کامو و جوشقان قالی در اعتراض به فعالیت یک معدن آهن / امام جمعه جوشقان قالی: فعالیت معدن باید متوقف شود